درباره آزفا
مرکز آموزش زبان فارسی به غیرفارسی زبانان دانشگاه کاشان
اهمیت آموزش فارسی به غیر فارسی زبانان(آزفا)
در گذشته شغل مدرس «آموزش زبان فارسی به غیرفارسی زبانان» به طور مستقل و تخصصی جایگاهی نداشت و مردم با شنیدن نام این شغل آن را آسان میپنداشتند. در محافل علمی نیز نزاع بین آموزش ادبیات و آموزش زبان وجود داشت؛ اما امروزه این نزاع کمتر شده است و جایگاه این شغل در میان اهل علم به عنوان یک اصل اجتنابناپذیر و ارتباط دوسویه رشتههای و زبان وادبیات فارسی، زبانشناسی و آموزش زبان فارسی به غیرفارسی زبانان با یکدیگر پذیرفته شده است.
فارسی را باید حرفهای تدریس کنیم؛ زیرا:
● شمار غیرفارسی زبانانی که زبان فارسی را یاد میگیرند، کم نیستند. در نگاه کلی، این افراد را میتوان به دو گروه دستهبندی کرد: گروه اول، افرادی که به یادگیری زبان فارسی علاقهمند هستند و گروه دوم افرادی که یادگیری زبان فارسی برای آنها یک ضرورت است. تعداد گروه دوم در داخل و خارج از ایران بسیارند. برای نمونه یادگیری زبان فارسی برای کودکان ایرانی مرزنشین به عنوان زبان رسمی کشور و برای کودکان ایرانی خارج از کشور به عنوان زبان موروثی یک نیاز مبرم است. بنابراین تربیت مدرسان حرفهای و تدوین منابع مبتنی بر جدیدترین یافتههای علم زبانآموزی ضروری است.
●در دانشگاههای خارجی رشتهای با عنوان زبان فارسی به جز تعداد محدودی از کشورها وجود ندارد. جایگاه زبان فارسی در دانشگاههای خارج از کشور به عنوان یک زبان اختیاری است که دانشجویان برخی رشتهها باید از میان چند زبان که مرتبط با حوزه مطالعاتی آنهاست انتخاب کنند. بنابراین رویکرد حرفهای به آموزش زبان فارسی میتواند یادگیری این زبان را برای این گروه از مخاطبان جذابتر کند و در گسترش آن سازنده باشد.
● زبان فارسی برای بسیاری از خارجیها زبان دوم نیست، بلکه زبان سوم یا چهارمی است که یاد میگیرند. از این رو، مدرسان با آگاهی از جدیدترین پژوهشهای آموزش زبان و تشخیص رویکرد علمی و انواع برنامههای درسی میتوانند برنامه درسی مناسبی برای زبانآموزان خاص خود طراحی کنند.
● پردازش زبان فارسی به عنوان زبان سوم یا چهارم در قالب نظریههای زبانی و ساز وکار یادگیری آن باید مورد مطالعه قرار گیرد تا برای چالشها به طور علمی راه حل یافت. برای نمونه، برخی مدرسان خط فارسی را بزرگترین چالش آموزش زبان فارسی میدانند، در حالی که زبان فارسی در تجلی بیرونی خود ویژگیهایی دارد که آن را قاعدهمند میکند. خط فارسی قاعدهمند است. اگر آن قواعد را بشناسیم آموزش و یادگیری آن آسان میشود.
●آگاهی از برنامههای درسی متنوع عمومی، منطقهای یا ویژه ایرانیان و غیره و آگاهی از ابعاد طراحی آن بر اساس نیاز و مطالعة اهداف و انگیزة زبانآموزان و اینکه بدانیم چرا زبانآموزان ما فارسی میآموزند، ما را در تهیة محتوا و تنظیم برنامه آموزشیِ تابع نیاز آنها کمک میکند. برای نمونه، یک متخصص آموزش زبان فارسی برای دانشجویان مطالعات خاورمیانه برنامه درسی محتوا-محور را برمیگزیند تا بتواند متناسب با زمینه مطالعاتی و اهداف او تأمین محتوا کند؛ یا برنامة درسی کودکان ایرانی خارج از کشور را متناسب با نیاز اصلی بیشتر آنها که سواد آموزی است، تنظیم میکند.